24 oktober 2017
Wanneer Hagar en Ismaël van Jean-François Millet op reis is, hangt Hellen van Meene’s 'Hagar, Abraham en een engel van God' in de originele lijst.
Het schilderij Hagar en Ismaël (1848-1849) van Jean-François Millet uit De Mesdag Collectie in Den Haag wordt vanaf oktober 2017 tot eind januari 2018 getoond op een overzichtstentoonstelling van Millet in Lille. De lijst is te fragiel en te groot om mee te reizen en blijft hangen op de oorspronkelijke plek. Dat was aanleiding om aan fotograaf Hellen van Meene te vragen een eigentijdse versie te maken van het Bijbelse thema dat op het schilderij te zien is. Het resultaat van deze opdracht: Hagar, Abraham en een engel van God, hangt nu in de monumentale, originele lijst van het werk van Millet.
Het is uniek dat een hedendaags werk een kunstobject uit een historische collectie op deze manier vervangt, waardoor verschillende eeuwen worden herenigd.
Millet in De Mesdag Collectie
Het schilderij van Millet heeft waarschijnlijk altijd op dezelfde plek in het museum gehangen sinds het in 1887 door Hendrik Willem Mesdag opgericht is. Omdat het werk 147 bij 237 cm meet, is dat de enige wand in het museum waarop het schilderij tot zijn recht komt. Maar het doek is ook een sleutelwerk in het oeuvre van Millet, waardoor het de interesse van andere musea wekt als bruikleen voor grote, internationale exposities. De lijst van het schilderij is te kwetsbaar om te verplaatsen en blijft, nu het werk op reis is, dan ook op zijn plek in De Mesdag Collectie. Daarom heeft het museum de fotografe Hellen van Meene de opdracht gegeven om een eigentijdse interpretatie van het werk te maken. Dat resulteerde in de hedendaagse foto Hagar, Abraham en een engel van God, die precies in de lijst past en te zien zal zijn wanneer het werk van Millet in andere tentoonstellingen hangt. Deze foto van Hellen van Meene is nog tot eind januari 2018 te zien in De Mesdag Collectie.
Achtergrond schilderij en foto
Jean-François Millet (1814 - 1875) schilderde zijn Hagar en Ismaël in 1848 in opdracht van de Franse regering, die de Bijbelse vertelling graag verbeeld zag. Het verhaal beschrijft hoe het dienstmeisje Hagar een zoon kreeg van Abraham, omdat zijn vrouw Sara kinderloos bleef. Toen Sara toch een zoon kreeg, stuurde Abraham Hagar en haar kind Ismaël de woestijn in. Millet schilderde het moment waarop Hagar zich afkeert van haar zoon. Zij wil hem niet zien sterven van de dorst. Millet concentreerde alle aandacht op de figuren. Zo gaf hij de essentie van het verhaal weer: het menselijke lijden. De kunstenaar zou het schilderij nooit helemaal afmaken, waarschijnlijk onder andere door zijn vertrek naar het Franse dorp Barbizon. Fotografe Hellen van Meene (1972) heeft in haar interpretatie de twee momenten gecombineerd: Abraham die Hagar (zittend) de woestijn instuurt, en een engel van God (staand, achter Hagar) die zich over Hagar ontfermt. Ismaël is getrouw aan de bijbel niet afgebeeld, maar ‘onder een struik’ achtergelaten.
Hellen van Meene
Van Meene is met name bekend vanwege haar foto’s van tienermeisjes. Afgelopen jaar is zij begonnen aan een nieuwe serie rondom het thema vrouwen met baarden. Dit nieuwe werk zal in deze serie worden opgenomen. De fotografe exposeerde in 2008 al in het Van Gogh Museum in Amsterdam, de beheerder van De Mesdag Collectie. Ze beschouwde deze opdracht als eervol en tevens sloot het thema aan bij de inhoud van haar huidige werk. De foto die zij uiteindelijk maakte past perfect in De Mesdag Collectie en de wand waarop het getoond wordt, niet alleen qua onderwerp, maar ook wat betreft kleur en tonaliteit.
