25 augustus 2016
Een tentoonstelling over 19de-eeuwse voedselstillevens en hedendaags fooddesign.
In Eten bij de kunstenaar – van stilleven tot fooddesign zet De Mesdag Collectie de vrouw achter de beroemde kunstenaar Hendrik Willem Mesdag in de schijnwerpers: Sientje Mesdag-Van Houten (1834-1909). In het leven van Sientje speelde eten een belangrijke rol, zowel op het doek als op het bord. De voedselstillevens die zij schilderde en de feestelijke diners die zij met haar man Hendrik Willem thuis organiseerde, vormen het uitgangspunt van de tentoonstelling Eten bij de kunstenaar.
Ook hedendaagse kunstenaars laten zich inspireren door eten, maar het stilleven van nu is anders dan een eeuw geleden. In de tentoonstelling ontdekt de bezoeker hoe deze kunstenaars het voedselstilleven op diverse manieren interpreteren, zich afzetten tegen het klassieke beeld van dit genre of commentaar leveren op de huidige eetcultuur. Hierdoor komt hedendaagse kunst en fooddesign verrassend samen met 19de-eeuwse voedselstillevens.
Eten bij de kunstenaar – van stilleven tot fooddesign is gemaakt door de deelnemers van De Kunst van het Tentoonstellen, een cursus voor aankomende tentoonstellingsmakers georganiseerd door het Van Gogh Museum.
Thuis bij het echtpaar Mesdag
In Eten bij de kunstenaar wordt gekeken naar hoe Sientje en Hendrik Willem aten, hoe voedsel terugkomt in het werk van Sientje en in de kunstverzameling van het echtpaar. De bezoeker komt letterlijk thuis bij het echtpaar Mesdag, want De Mesdag Collectie is gehuisvest in hun voormalige residentie. Hier wordt de bezoeker meegenomen naar de 19de eeuw waar een gedekte tafel klaar staat om aan te schuiven voor het diner. Aan de hand van de menukaart van het diner ter ere van Sientjes 70ste verjaardag (23 december 1904) wordt haar leven verteld. De gerechten op de menukaart verwijzen naar belangrijke momenten in haar verleden.
Sientje schilderde verschillende stillevens met groente en vruchten, zoals: Appels (1882), Druiven, een kalebas en andere vruchten (z.d.), Pompoenen en appels (z.d.) en Stilleven met pompoenen, pruimen en druiven (1876). In totaal zijn er zeven olieverfschilderijen en aquarellen van haar te zien. Hiervan zijn er drie afkomstig uit een privéverzameling; deze werken zijn eenmalig voor het publiek te bewonderen. Uit de verzameling van het echtpaar Mesdag zijn daarnaast de volgende voedselstillevens te zien: Stilleven met appels (Gustave Courbet, 1872), Stilleven (Jean-François Millet, ca. 1860-1865) en Vis (Antoine Vollon, 1870).
Vergankelijke schoonheid: in contrast of met traditie
Tegenover de 19de-eeuwse stillevens wordt in de tentoonstelling hedendaagse kunst getoond waarin eten centraal staat. Aan de hand van schilderijen, fotografie, ruimtelijk werk, (bronzen) sculpturen, video art en fooddesign van 24 verschillende kunstenaars (gevestigde kunstenaars en jonge talenten) wordt het hedendaagse stilleven vanuit diverse invalshoeken belicht.
Kunstenaars als Itamar Gilboa, Daniel Spoerri, Les Deux Garçons, Lorenzo Vitturi en Sylvie Zijlmans gooien het clichébeeld van het stilleven omver. Evenwicht en schoonheid zijn in hun werk verdwenen, in plaats daarvan wordt er onder meer gespeeld met bedorven voedsel en omgevallen servies. In contrast hiermee wordt juist in de klassieke stillevens van onder meer Holger Niehaus, Niek Hendrix, Luc Tuymans en Hans op de Beeck een evenwichtige compositie, verstilling en een sterk licht-donkercontrast getoond. Vergankelijke schoonheid is te zien in een hedendaags jasje.
Tot slot werpt een aantal kunstenaars en fooddesigners, waaronder Chloé Rutzerveld, Marije Vogelzang, Henk Wildschut en Janne Kyttanen, een blik op de toekomst van ons voedsel. Met hun werk geven zij commentaar op onze eetcultuur of bedenken experimentele alternatieven bij vraagstukken over voedselproductie en milieu. Geprobeerd wordt bewustwording en aandacht te creëren bij wat de moderne consument eet. Wordt er gekozen voor fast of slow food, voor hightech of back-to-the-roots?
Digitaal platform
De makers van Eten bij de kunstenaar hebben naast de tentoonstelling in De Mesdag Collectie ook het digitale platform www.dkvht.nl gelanceerd. Dit platform biedt verdiepende informatie voor de bezoekers van de tentoonstelling. De online tentoonstellingscatalogus en digitale collectieontsluiting zijn onder meer op het platform te vinden.
Eten bij de chef-kok
Na al het watertanden tussen de kunst kan een bezoek aan Eten bij de kunstenaar in stijl worden afgesloten. Tijdens de tentoonstellingsperiode wordt met diverse restaurants in de omgeving van De Mesdag Collectie samengewerkt. De chef-koks van deze restaurants serveren een stilleven op het bord en bieden bijvoorbeeld een speciaal menu aan.
De volgende restaurants nemen deel: Hotel Restaurant Des Indes, Cottontree Mer, Cottontree City, Restaurant Publique, Restaurant Hortus, Café Blossom en Wicked Wines. Meer informatie over de samenwerkingsactie en de restaurants is te lezen in het (gratis) tentoonstellingsboekje en op het digitale platform.
Meesterproef
Deze tentoonstelling is ontwikkeld door de negen deelnemers van De Kunst van het Tentoonstellen, een cursus voor aankomende tentoonstellingsmakers georganiseerd door het Van Gogh Museum. Als meesterproef ontwikkelen zij een tentoonstelling in De Mesdag Collectie: Eten bij de kunstenaar. Op het digitale platform presenteren zij zichzelf.
