6 juni 2024
Dit najaar presenteert De Mesdag Collectie de eerste tentoonstelling van de Franse kunstenaar Rosa Bonheur (1822-1899) in Nederland.
Met haar doorvoelde, monumentale schilderijen van dieren groeide Rosa Bonheur uit tot een van de beroemdste kunstenaars in haar tijd. Als onafhankelijke vrouw leidde ze een eigengereid leven, dat haaks stond op de conventies van de 19de eeuw. Bonheur was de eerste vrouw die werd benoemd tot Officier van het Légion d’honneur, de hoogste Franse onderscheiding. In de loop van de 20ste eeuw raakte ze echter in de vergetelheid. Sinds de laatste jaren is er een hernieuwde waardering voor haar werk.
Onconventioneel
Bonheur koos als een van de eerste vrouwen voor een boblijnkapsel en droeg zowel broeken als rokken. Als ongehuwde vrouw koesterde ze haar onafhankelijkheid op haar eigen, zelf verworven landgoed nabij het bos van Fontainebleau. Daar vulde ze haar leven naar eigen wens in, grotendeels in gezelschap van haar jeugdvriendin Nathalie Micas en later de Amerikaanse kunstenaar Anna Klumpke.
Renske Suijver, conservator van De Mesdag Collectie: ‘Rosa Bonheur was in Frankrijk een belangrijk boegbeeld voor vrouwen in de kunst, net zoals Sientje Mesdag-van Houten dat was in Nederland. Hoewel Bonheurs kunst diepgeworteld is in de 19de eeuw, is het interessant om via haar werk te reflecteren op het heden.’
De ziel van het dier
Rosa Bonheur had een bijzondere liefde voor dieren en was gevoelig voor het leed dat ze moesten ondergaan in de slachthuizen . Op haar erf hield ze tientallen diersoorten, waaronder schapen, paarden, apen, honden, vogels en zelfs leeuwen. Ze streefde ernaar dieren zo objectief mogelijk af te beelden en tegelijkertijd door te dringen tot hun ziel. Want die hadden dieren, geloofde ze. Een voor die tijd vooruitstrevende opvatting.
Studieuze werkwijze
Bonheur wandelde met haar apen, knuffelde met haar leeuwen en fotografeerde dode dieren in verschillende houdingen om ze zo nauwkeurig mogelijk te bestuderen. Ter voorbereiding op haar grote schilderijen vervaardigde Bonheur talloze schetsen en studies om haar onderwerpen zo goed mogelijk te leren kennen. Mede hierdoor ontwikkelde ze een eigen stijl, waarbij ze de vrije kracht en ziel van de dieren tot uitdrukking wist te brengen.
Rosa Bonheur. De kracht van het dier richt zich op Bonheurs liefde voor dieren en haar studieuze werkwijze. De tentoonstelling toont diverse landschapsstudies, tekeningen, olieverfschetsen en sculpturen, waarin het maakproces goed zichtbaar is. De werken sluiten daarmee aan bij de voorliefde van Hendrik Willem Mesdag en Sientje Mesdag-van Houten, die veel schetsmatige werken van collega-kunstenaars verzamelden.
Rosa Bonheur. De kracht van het dier is vanaf 20 september 2024 tot en met 19 januari 2025 te zien in De Mesdag Collectie in Den Haag.
Bij de tentoonstelling verschijnt de publicatie Rosa Bonheur. Bezield dierschilder, het eerste Nederlandstalige boek over Rosa Bonheur, uitgegeven door uitgeverij Waanders.