8 december 2022
Met de tentoonstelling 'De Haagse Gasfabriek: Van Eeden & Van Gogh' presenteert De Mesdag Collectie vanaf 16 december een eigentijds Haags perspectief op het leven en werk van Vincent van Gogh.
De plekken in Den Haag waar Vincent van Gogh van 1881 tot 1883 leefde en werkte spreken bij kunstenaar Marcel van Eeden (Den Haag, 1965) tot de verbeelding. Van Goghs stadsgezicht Gasfabriek (1882) inspireerde Van Eeden tot het maken van een nieuwe serie werken, bestaande uit zes grootschalige houtskooltekeningen en een reeks zwart-witfoto’s.
Geboortegrond Den Haag
Met zijn werk reconstrueert Van Eeden altijd plekken en gebeurtenissen van vóór zijn geboorte. Hij gaat op zoek naar de geest van een plaats, de genius loci. Hiermee probeert hij dicht bij een bepaald moment te komen waarop hij zelf niet bestond. In dit geval de vroege lentedag in 1882, toen Van Gogh de gasfabriek aan de rand van Den Haag op papier zette. Dat van Eeden specifiek voor de tekening Gasfabriek koos, lag voor de hand. Hij heeft een sterke band met die plek: hij werd in Den Haag geboren en zijn appartement ligt vlak bij het terrein van de inmiddels afgebroken fabriek. Ook de onheilspellende sfeer en het onalledaagse karakter van de tekening intrigeren hem.
Haags Gemeentearchief
Voordat Van Eeden begint met tekenen, verricht hij altijd eerst uitgebreid onderzoek. Hij verzamelt historische beelden en teksten uit boeken, kranten, tijdschriften en fotoalbums. Zo ook voor zijn onderzoek naar Van Goghs Gasfabriek. Een selectie van het door hem verzameld materiaal vormt een belangrijk onderdeel van de tentoonstelling. Een deel hiervan is afkomstig uit het overgeleverde archief van de gasfabriek, tegenwoordig ondergebracht bij het Haags Gemeentearchief. Deze originele stukken zijn in de tentoonstelling te bewonderen.
Van Goghs eerste opdracht en zijn brieven
Gasfabriek is een van de twaalf stadsgezichten van Den Haag die Van Gogh in 1882 maakte in opdracht van zijn oom Cor, die kunsthandelaar was. Vincent koos ervoor een teken van de moderne tijd vast te leggen in plaats van een pittoresk tafereel. Een gedurfde keuze voor een beginnend kunstenaar die werkt aan zijn allereerste opdracht. In zijn brieven aan zijn broer Theo uit die periode valt te lezen hoe verheugd hij met de opdracht was: ‘Theo het is bijna miraculeus!!! (…) C.M. [oom Cor], bestelt me 12 kleine penteekeningen, gezigten van s’Hage (…)’ en ‘De bestelling van C.M. is mij een lichtje!’
Publieksopening
Op zaterdag 17 december organiseert De Mesdag Collectie vanaf 12 uur een publieksopening met een boordevol programma. Marcel van Eeden en conservator Franka Blok vertellen het verhaal over de tentoonstelling en het publiek kan zich creatief uiten in een workshop houtskooltekenen.
De Haagse Gasfabriek: Van Eeden & Van Gogh is van 16 december 2022 t/m 12 maart 2023 te zien in De Mesdag Collectie in Den Haag.